نوشته های مشابه

اعتیاد به هروئین

مارس 2, 2022

اعتیاد به مت آمفتامین

فوریه 28, 2022

با قطع مصرف الکل چه اتفاقی برای بدن ما میفتد؟

فوریه 27, 2022

آموزش قدم به قدم ترک شیشه به روش ماتریکس – جلسه اول

برای درک درست این جلسه لازم است مطالب مقدمه آموزش قدم به قدم ترک شیشه به روش درمان ماتریکس توسط مشاور ترک اعتیاد را که در جلسه قبل در مرکز درمان سوء مصرف آینده آموزش داده شد مرور شود.

هدف از این جلسه آشنا کردن بیمار و خانواده وی با درمان ( ترک شیشه) ، تشکیل پرونده و تنظیم برنامه درمانی یک ماه اول درمان است.

افرادی که اولین جلسه ترک شیشه را پیش می برند عبارتند از:

پزشک، روانشناس و منشی

فرم های مورد استفاده در این جلسه عبارتند از:

تعهدنامه درمانی مراکز درمان سوء مصرف مواد، تعهد نامه الحاقی درمان ماتریکس ، برنامه درمانی یک ماه اول، جدول ثبت تست های بیمار، فرم دستورات پزشک، فرم روانشناس و فرم های ERS1A، ERS1B، ERS1C، SCH1، SCH2، CAL1، CAL2، ERS2A، ERS2B، ERS3A، ERS3B، ERS4A، ERS4B، ERS5، ERS6A، ERS6B، ERS7A، ERS7B، ERS8

تمامی این فرم ها در کتاب راهنمای درمان سرپایی اختلالات ناشی از سوء مصرف مواد محرک شیشه وجود دارد.

و شما می توانید بجای تمامی فرم ها یک جلد از این کتاب را به پرونده اضافه کنید یا اینکه از صفحات کتاب کپی بگیرید و در پرونده بگنجانید.

در مرکز درمان سوء مصرف مواد آینده جلسه با حضور بیمار و خانواده یا همراهان وی در اتاق پزشک مرکز که با اصول درمان ماتریکس آشناست، شروع می شود.

در این مرحله ، پزشک می بایست به عنوان یک مشاور، بیمار و همراهانش را با درمان ماتریکس و مسایل و مشکلات شایع پیش رو آشنا کند.

ما در مرکز درمان سوء مصرف آینده به عنوان مشاور معمولا بعد از مقدمه و معرفی ، گفتگو را به سمتی هدایت می کنیم.

که با دیدگاه های بیمار و همراهانش نسبت به اعتیاد آشنا شویم.

بیماران و همراهانشان معمولا دیدگاه های مختلفی نسبت به اعتیاد و مصرف مواد دارند.

این دیدگاه ها می تواند از در نظر گرفتن اعتیاد به عنوان یک عادت ساده، جرم، نشانه ای از ضعف نفس، بی غیرتی، بی مسئولیتی، بی اخلاقی، نادانی تا یک بیماری مزمن و ژنتیکی را در بگیرد.

بعد از آشنایی با دیدگاه های بیمار و همراهان وی با استفاده از اصول مصاحبه انگیزشی بر روی بینش آنها نسبت به اعتیاد طوری کار می کنیم.

که آنرا به بینشی که در آن مصرف مواد به عنوان یک رفتار و اعتیاد به عنوان یک سبک زندگی در نظر گرفته می شود نزدیک کنیم.

و در این بینش جدید درمان چیزی نیست جز تغییر سبک زندگی بیمار که با تلاش وی در جهت تغییر رفتار در طولانی مدت به دست می آید.

برای تغییر نگرش در زمان کوتاه لازم است مشاور علاوه بر تجربه و مهارت در برخورد با بیمار، خلاقیت بالایی در آوردن مثال هایی برای تفهیم مصرف مواد به عنوان یک رفتار ریشه دار داشته باشد.

برای اینکه موضوع روشن تر شود به گفتگوی زیر توجه کنید:

مشاور به همراه بیمار رو می کند و می پرسد: تو آدم بی نظمی هستی یا منظم؟

همراه بیمار: من معمولا آدم بی نظمی هستم و …

مشاور: فرض کن خودت یا خانواده ات از این موضوع ناراحت هستند و از تو می خواهند برای همیشه منظم شوی به همین خاطر تو را به مدت دو هفته در خانه نگاه می دارند.

و اجازه نمی دهند بی نظمی کنی! آیا فکر می کنی بعد از آن دو هفته برای همیشه آدم منظمی خواهی بود؟

همراه بیمار: فکر نمی کنم اینطور بشه، خیلی سخته ، آخه من از وقتی که یاد دارم بی نظم بودم و …

مشاور: پس خیلی سخته؟

همراه بیمار: راستش خیلی وقتا سعی کردم منظم بشم ولی همینکه یه کار اورژانسی پیش اومده دوباره بی نظمی کردم.

مثلا وقتی می بینم دیرم شده دیگه لباسامو سر جاش نمی ذارم! و …

مشاور: فکر می کنی اگه چند وقت تو خونه یا یه کمپ مخصوص نظم و انضباط نگهت دارن بتونی بعد از اون برای همیشه منظم بشی؟

همراه بیمار: نمی دونم! شاید چند ماه! یا شایدم چند سال! و …

مشاور: منظم بودن یه رفتاره، بی نظم بودن هم یه رفتاره، چه رفتارهای دیگه ای رو می شناسی که می تونه تغییر دادنش سخت باشه؟

همراه بیمار: توضیح می ده…

مشاور: اگه بپذیریم مصرف مواد هم یه رفتاره، مصرف نکردن مواد به همون اندازه تغییر رفتار می تونه سخت باشه!

در گفتگوی بالا، مشاور بدون اینکه برای بیمار سخنرانی کند مفاهیمی مانند رفتار، تغییر رفتار و سختی آن را با همراه بیمار به اشتراک می گذارد.

و با بیان اینکه مصرف مواد یک رفتار است دیدگاه فرد را به سمت بینشی که در مورد آن صحبت شد جهت می دهد.

هزاران رفتار وجود دارد که مشاور می تواند با استفاده از خلاقیت خود هر یک از آنها را بکار گیرد.

وقتی احساس کردیم دیدگاه بیمار و همراهانش در جهت بینشی است.

که به آن اشاره کردیم آنها را با مراحل درمان آشنا می کنیم.

می توانیم از اطلاعاتی که در فرم ERS5 در مورد نقشه راه بهبودی وجود دارد استفاده کنیم.

به اینصورت که:

دو هفته اول بعد از قطع مصرف شیشه زمان علایم ترک محسوب می شود که این علایم بیشتر روانی است.

و علایم جسمانی به ندرت بروز می کند.

پرخوابی، کلافگی، بی رمقی، وسوسه، تحریک پذیری، عصبانیت می توانند علایمی باشند که بیمار در دو هفته اول تجربه می کند.

بعد از دو هفته اول حال عمومی بیمار خوب می شود و بیمار احساس می کند بهبود پیدا کرده است.

و به این خاطر ممکن است نخواهد به درمانش ادامه دهد. این احساس بهبودی بیمار به طور متوسط ۴ هفته طول می کشد.

به این ۴ هفته اصطلاحا ماه عسل گفته می شود.

به طور متوسط با گذشت یک و نیم ماه از قطع مصرف ( ترک ) شیشه مغز بیمار شروع به ترمیم آسیب های وارد شده توسط شیشه می کند و این باعث می شود بیمار دچار علایم ناخوشایندی شود.

که میزان و شدت این علایم با مقدار و مدت زمان مصرف شیشه می تواند متغیر باشد.

به این مرحله  که بعد از ماه عسل شروع می شود مرحله دیوار گفته می شود.

متاسفانه این مرحله سه و نیم تا پنج ماه می تواند طول بکشد و اگر بیمار در این مرحله مواد مصرف نکند در حقیقت اجازه داده است مغزش بهبود اساسی پیدا کند و بعد از این مرحله علایم فروکش می کند و وسوسه ها کم می شود و اگر بیمار بتواند به مدت حداقل ۲ سال پاک بماند مژده ای برای بیمار داریم و آن بهبود اساسی مغز بیمار و موفقیت او در درمان است.

علاوه بر این براساس اطلاعاتی که در مقدمه درمان قدم به قدم اعتیاد به شیشه به آن اشاره شده است به مراحل و برنامه درمان اشاره می کنیم.
با همین توضیحات این مرحله از جلسه پایان می یابد و مشاور بیمار و همراهان وی را جهت تشکلیل پرونده به منشی ارجاع می دهد.

کارهایی که منشی انجام می دهد به این ترتیب است:

قبل از تشکیل هر گونه پرونده، تعهد نامه ای که در ابتدای پرونده درمان های نگهدارنده  قرار می گیرد.

بعلاوه تعهد نامه الحاقی درمان ماتریکس را در اختیار بیمار قرار می دهد و از بیمار و همراهان وی درخواست می کند.

در اتاق انتظار کلینیک در کمال آرامش به دقت آنرا مطالعه و در صورت توافق امضاء کنند.

در صورتیکه بیمار به تنهایی مراجعه کرده است و خانواده او از مشکلش بی اطلاعند، بیمار به تنهایی تعهد نامه را امضاء خواهد کرد.

در این تعهد نامه بار دیگر به صورت مختصر به مراحل بهبودی و درمان اشاره شده است.

و مواردی را که لازم است بیمار و همراهانش از آن آگاه باشند.

از جمله محرمانه بودن پرونده و هزینه درمان به روشنی توضیح داده است.

 نمونه این تعهد نامه که در مرکز درمان سوء مصرف آینده استفاده می شود.

جهت دانلود به انتهای این مطلب پیوست شده است و شما می توانید بر اساس شرایط مرکز درمانی خود آنرا تغییر دهید.

بعد از امضای تعهد نامه و پرداخت هزینه درمان، پرونده بیمار را به ترتیب زیر تشکیل می دهد:

• ۱- تعهد نامه اصلی مرکز درمان سوء مصرف آینده
• ۲ – تعهدنامه الحاقی درمان ماتریکس
• ۳- جدول ثبت تست های نواری
• ۴- فرم دستورات پزشک
• ۵- فرم روانشناس
• ۶- فرم های جلسات مهارت های اولیه بهبودی

 به جای این فرم ها می توانید کتاب راهنمای درمان سرپایی اختلالات ناشی از سوء مصرف مواد محرک را در پرونده قرار دهید.

بعد از تکمیل پرونده، منشی بیمار را به روانشناس کلینیک ارجاع می دهد.

کارهایی که روانشناس در جلسه ترک شیشه انجام می دهد:

از این مرحله بیمار به تنهایی با روانشناس ملاقات می کند.

روانشناس به عنوان مشاور ترک اعتیاد با اصول درمان ماتریکس و اصول مشاوره انگیزشی آشناست.

روانشناس ( مشاور ترک اعتیاد )بعد از مقدمه و معرفی، براساس مهارت و تجربه خود شرایطی فراهم می کند.

که بیمار بتواند در مورد نگرانی ها و پرسش های خود صحبت کند. گوش دادن فعال ( Active listening ) بهترین تکنیکی است.

که روانشناس می تواند قبل از تنظیم برنامه درمانی از آن استفاده کند.

( در جلسات بعدی در مورد این تکنیک بیشتر صحبت می کنیم )

زمانیکه مشاور ترک اعتیاد ارتباط مناسب را با بیمار برقرار کرد.

با او در مورد برنامه درمانیش در ماه اول صحبت می کند.

به بیمار توضیح داده می شود که  قرار است ماه اول درمان سه بار در هفته به کلینیک مراجعه کند.  و جلساتی با مشاور داشته باشد.

و به این نکته هم اشاره می شود که:

که در ابتدای جلسه تست گرفته می شود و نتیجه آن ثبت می شود.

و از ماه های بعدی مراجعه به کلینیک به دو بار در هفته کاهش پیدا خواهد کرد.

روانشناس از بیمار می خواهد وقت های مناسب خود را برای حضور در کلینیک مشخص کند.

و به این ترتیب اولین مشارکت فعال بیمار در درمان از تنظیم برنامه درمانی شروع می شود.

در نهایت مشاور ترک اعتیاد با همکاری بیمار برنامه یک ماهه ای را در دو نسخه تنظیم می کنند.

یک نسخه از این برنامه در ابتدای پرونده بیمار بعداز تعهد نامه الحاقی و یک نسخه آن هم در اختیار بیمار قرار داده می شود.

تا همراه خود داشته باشد.اگر کنجکاو شده اید.

در مورد چگونگی تنظیم برنامه یک ماه اول درمان بدانید منتظرتان نمی گذاریم.

و به خلاصه ای از آن می پردازیم.

( با دانلود نمونه برنامه ای که به این مطلب پیوست شده است با جزئیات برنامه آشنا خواهید شد.)

از دیگر کارهای مشاور و روانشناس

مشاور ترک اعتیاد ( روانشناس ) طوری برنامه ریزی می کند.

که در ماه اول تمامی مباحث مهارت های اولیه بهبودی با بیمار کار شود.

بر این اساس تمامی مباحث را به هشت جلسه تقسیم می کند. اگر تا اینجا دقت کرده باشید.

برای گذراندن هشت جلسه در یک ماه دو جلسه در هفته کفایت خواهد کرد ولی هدف اینست.

که بیمار در ماه اول مراجعات بیشتری به کلینیک داشته باشد. ( در مورد تاثیر این موضوع در درمان در جلسات آینده صحبت خواهیم کرد. )

به همین منظور روانشناس ( مشاور ترک اعتیاد ) جلساتی با عنوان ویزیت و ارزیابی پزشک به برنامه اضافه می کند تا برنامه درمانی بگونه ای باشد.

که در هر هفته بیمار سه بار به کلینیک آمد و رفت نماید.

هدف از این جلسه بررسی بیمار از نظر نیاز به مداخلات دارویی و پزشکی و ارزیابی پیشرفت درمان است.

( این جلسه بر اساس تجربه تیم درمانگر مرکز درمان سوء مصرف آینده به جلسات اضافه شده است. )

در صورت نیاز می توان وقت این جلسات را به آموزش مباحث مهارت های اولیه بهبود اختصاص داد.

مثلا در زمانیکه بیمار کند. پیش می رود.

و برای اتمام یک مبحث نیاز به وقت بیشتری داریم در این صورت می توانیم.

جلسه بعدی ویزیت و ارزیابی پزشکی را حذف و به جای آن مبحث مورد نظر را با بیمار کار کنیم.

در زیر به عنوان های هشت جلسه مهارت های اولیه بهبود اشاره می کنیم.

شما می توانید با استفاده از این عنوان ها بعلاوه جلسات ویزیت و ارزیابی پزشک برنامه ای برای یک بیمار فرضی تنظیم کنید.

و آنرا با برنامه ای که به پیوست این مطلب آمده است مقایسه نمایید.

• جلسه اول مهارتهای اولیه بهبود: آشنایی با برانگیزان ها وشناسایی آنها
• جلسه دوم: تکنیکهای توقف فکر،مقابله با وسوسه
• جلسه سوم: برنامه ریزی ومشخص کردن پیشرفت
• جلسه چهارم: مشخص کردن برانگیزان ها
• جلسه پنجم: نقشه راه بهبودی
• جلسه ششم: پنج چالش عمومی در بهبودی اولیه ، درگیری های مربوط به الکل
• جلسه هفتم: افکار- رفتار- احساسات  – رفتار اعتیادی
• جلسه هشتم: آشنایی با ۱۲ قدم- گفتار ۱۲ قدم

در اینجا جلسه اول ماتریکس تمام می شود. این جلسه را می توان اولین جلسه آموزش خانواده نیز در نظر گرفت. جلسات بعدی بر اساس برنامه تنظیم شده برگزار خواهد شد.

 نمونه چنین برنامه ای جهت دانلود به انتهای مطلب پیوست شده است

که شما می توانید بر اساس شرایط خود آنرا تغییر دهید.

۱۳۸۹/۳/۲۹

دکتر سعید کفراشی

برای دانلود پیوست ها و ادامه مطلب کلیکی کنید پیوست این جلسه فایل های مربوط به تعهد نامه اصلی – تعهدنامه الحاقی درمان ماتریکس مرکز درمان سوء مصرف مواد آینده – دستورات پزشک – روانشناس – نمونه ای از برنامه ماهانه – جدول ثبت تست های نواری که در یک فایل زیپ گنجانده شده است و برای دانلود آن می توانید اینجا را کلیک کنید. لازم به ذکر است فرم های جلسات مهارت های اولیه بهبودی یا ERS که به آن اشاره شده است در هر جلسه به پیوست قرار داده خواهد شد.

درباره درمان ماتریکس در ترک شیشه و مواد محرک بیشتر بدانیم